Zien: royals zetten zich in voor de VN

Dat Máxima zich al jaren inzet voor de Verenigde Naties, mag geen verrassing meer zijn. Maar er zijn nog veel meer koninginnen, kroonprinsen en kroonprinsessen die hun steentje bijdragen aan één van de vele speerpunten van de VN.

Máxima: financiën voor iedereen

Koningin Máxima vierde vorig jaar in New York met haar VN-collega’s en koning Willem-Alexander haar tienjarig jubileum als UNSGSA. In goed Nederlands: Speciaal Pleitbezorger van de VN Secretaris-Generaal voor Inclusieve Financiering voor Ontwikkeling. Haar doel: iedereen moet toegang hebben tot een bankrekening, verzekeringen en andere financiële voorzieningen, ongeacht afkomst of geslacht. De afgelopen tien jaar gebruikt ze niet alleen haar titel maar ook haar overredingskracht en humor om in minder ontwikkelde landen inclusieve financiering op de kaart te zetten. Het is haar ‘andere baan’, zo zegt ze, naast haar werk als koningin.

Ze voert intensieve gesprekken en voelt betrokken leidinggevenden in projectlanden aan de tand, aan de vergadertafel en in ‘het veld’. Voor dit veldwerk trekt ze er zo’n twee keer per jaar op uit naar het buitenland, want het is voor haar essentieel om de mensen te spreken die daadwerkelijk belang hebben bij haar werk. Het is voor sommige gastlanden wel even wennen dat ze niet met een lief lachende koningin te maken krijgen, maar met Máxima de zakenvrouw. ‘Het is mijn taak om mensen schrik aan te jagen om dingen voor elkaar te krijgen’, legt ze uit.

Mary: vrouwen en kinderen

Kroonprinses Mary van Denemarken zet zich al een decennium als beschermvrouwe in voor UNFPA, in het Nederlands het Bevolkingsfonds van de VN genoemd. Dit fonds maakt zich sterk voor veilige zwangerschappen en bevallingen, en voor de rechten van voornamelijk vrouwen en kinderen. Het onderwerp gaat haar zeer aan het hart, vertelt ze: ‘Ik heb het voorrecht gehad om veilig van vier gezonde kinderen te kunnen bevallen.’ Iets wat iedereen zou moeten hebben vindt de prinses. Samen met het fonds probeert Mary onder andere het aantal gevallen van moedersterfte terug te dringen en gaan ze gendergerelateerd geweld en kindhuwelijken tegen. Als beschermvrouwe heeft Mary al veel landen bezocht. Zo maakte ze recentelijk reizen naar Kenia en Indonesië. Ook in eigen land vertegenwoordigt ze de VN bij bijvoorbeeld een rondetafelgesprek op de Internationale Dag van de Vrouw.

Haakon: armoede

Als goodwillambassadeur van UNDP, het VN-ontwikkelingsprogramma, wil de Noorse kroonprins Haakon het gat dichten tussen rijk en arm, wereldwijd. ‘Als we echt vinden dat ieder mens gelijk is geschapen, dan kunnen we niet rusten zolang miljoenen mensen in extreme armoede leven,’ klinkt zijn motivatie. Voor de UNDP is hij er sinds 2003 al vaak op uit getrokken, naar veel landen in Afrika bijvoorbeeld, maar ook Nepal, India en Guatemala. Armoede is een fenomeen dat dankzij de Duurzame Ontwikkelingsdoelen in 2030 verleden tijd moet zijn, dus ook aan dit grote project verbindt Haakon graag zijn naam om zo anderen aan te zetten tot bewustwording en actie.

Letizia: voeding

Al vijf jaar zet koningin Letizia zich als speciaal goodwillambassadeur in voor de FAO, de Voedsel- en landbouworganisatie van de VN. Ze wil er in haar rol voor zorgen dat gezonde en duurzame voedingspatronen overgewicht tegengaan en ze benadrukt boven alles het belang van een goede voorlichting aan kinderen. Ze is ook erevoorzitter van Unicef Spanje. Ook hier richt ze zich op het welzijn van kinderen, en snijdt ze het gevaar van zowel ondervoeding als overgewicht aan.

Rania: kinderen en educatie

Koningin Rania gebruikt haar titel om zich hard te maken voor kinderen: ‘De meest kwetsbaren en onschuldigen. [..] Ik denk dat het in onze natuur zit om er alles aan te doen om mensen in nood te helpen, vooral kinderen. Iemand zei me ooit dat als je moeder wordt, je voor altijd rondloopt met je hart buiten je lichaam. En ik ben daarvan het bewijs.’ Ze is daarom ambassadeur voor Unicef, het kinderfonds van de VN, en erevoorzitter van UNGEI, het initiatief dat onderwijs net zo toegankelijk wil maken voor meisjes als voor jongens. Ook de vluchtelingencrisis dicht bij huis stipt ze regelmatig aan bij VN-bijeenkomsten, want zoals haar man koning Abdullah zei: ‘Jordanië kookt over van de vluchtelingen (uit buurland Syrië, red.)’.

Victoria: water en gezondheid

Toen in 2016 de eerste ambassadeurs voor de Duurzame Ontwikkelingsdoelen werden geworven, gaf kroonprinses Victoria gehoor aan de oproep. Inmiddels is de prinses ambassadeur-af en bevindt ze zich in het selecte groepje ‘alumni’. Ze is nog steeds betrokken bij de doelen, maar dan minder actief. Haar focus ligt op twee doelen: water en gezondheid. Over dat eerste doel zegt ze: ‘Een gezonde oceaan is geen luxeproduct. Het is een vereiste om te overleven. Zorgen voor de oceaan betekent zorgen voor onszelf.’

Mathilde: duurzame doelen

Om onze planeet leefbaar te houden, initieerde de VN in 2015 de Duurzame Ontwikkelingsdoelen. Deze zeventien doelen, waaronder het uitbannen van armoede, aanpak van klimaatverandering en gezondheidszorg voor iedereen, zouden in 2030 gehaald moeten zijn. Een gigantisch mondiaal project dat wel wat mankracht kan gebruiken, dus is koningin Mathilde als een van de zeventien speciaal pleitbezorgers ingezet om mensen te stimuleren deze doelen aan te pakken.

Zelf zegt ze dat haar prioriteiten liggen bij educatie en mentale gezondheid, maar ze beperkt zich niet tot deze twee thema’s. Of anders gezegd: het zijn veelomvattende thema’s. Zo ging ze in haar rol van pleitbezorger vorig jaar nog naar Kenia om daar aandacht te geven aan projecten van Unicef ter bescherming van de rechten van vrouwen en kinderen. Dochter Elisabeth mocht toen voor het eerst mee op snuffelstage.

Mette-Marit: aids

Tijdens haar studie aan de School of Oriental and African Studies in London ontwikkelde Mette-Marit al een interesse in hiv. Haar rol als goodwillambassadeur voor UNAIDS, het programma van de VN dat de aanpak van hiv en aids wereldwijd coördineert, zit haar dus als gegoten.

Als ambassadeur leidt ze sinds 2006 Noorse delegaties bij internationale conferenties en doet ze veldwerk, bijvoorbeeld in Nicaragua, Tanzania en Oekraïne. Daarbij vindt ze het vooral belangrijk om jongeren te betrekken bij het probleem van hiv en aids. Sinds 2018 is bekend dat Mette-Marit wegens gezondheidsredenen flink wat stappen terug heeft gezet in haar werkzaamheden. Het is dus aannemelijk dat ze haar ambassadeurschap ook op een laag pitje heeft moeten zetten.