MAASTRICHT – De viering van 200 jaar Koninkrijk brengt eind augustus de staatshoofden van de drie Benelux-landen bijeen in Maastricht. Bij koninklijke bruiloften en partijen kennen ze elkaar goed – de Belgische koning Filip en de Luxemburgse groothertog Henri zijn zelfs neven van elkaar – maar bij officiële gelegenheden zijn ze minder vaak alledrie aanwezig. Dit jaar was met de herdenking van de 70e verjaardag van de geallieerde landing in Normandië een uitzondering en Maastricht zorgt voor een nieuw treffen.
Koning Willem-Alexander die in Maastricht officieel als gastheer optreedt voor de bezoekende vorstenparen en de Duitse bondspresident Joachim Gauck en diens vriendin Daniela Schadt, kan naar eigen zeggen goed opschieten met de Luxemburgse groothertog Henri en zijn van oorsprong Cubaanse echtgenote groothertogin Maria Teresa.
Het was ook Luxemburg dat het Nederlandse koningspaar als bestemming uitkoos voor het eerste kennismakingsbezoek na de troonswisseling, zoals koningin Beatrix in 1981 ook haar eerste staatsbezoek bracht aan het bevriende groothertogdom waarover haar overgrootvader Willem III tot zijn dood in 1890 nog als groothertog had geregeerd.
Stadhouder
Koning-groothertog Willem liet destijds veel van het dagelijks bestuur over aan zijn broer Hendrik, die hij als stadhouder had aangesteld tot volle tevredenheid van de Luxemburgers. De huidige groothertog is naar deze Hendrik vernoemd.
Luxemburg dankte zijn onafhankelijkheid aan het in 1815 overeengekomen arrangement waarbij de koning van Nederland op persoonlijke titel ook groothertog werd van Luxemburg, zo schreef de historicus Gilbert Trausch in zijn geschiedenisboekje van Luxemburg. Willem I kreeg het als compensatie voor bezittingen in het huidige Duitsland, en daardoor werd Luxemburg niet toegevoegd aan het nieuwe Koninkrijk der Nederlanden, bestaande uit het huidige Nederland en België. ”Het is onze redding geweest”, aldus Trausch.
De bijzondere band bleef bestaan tot 1890, al beleefde Luxemburg nog wel spannende momenten. Na de Belgische opstand kwam meer dan de helft van het grondgebied in België terecht en in 1867 probeerde Willem III zijn groothertogdom over te doen aan Frankrijk. Toen in Nederland Wilhelmina op de troon kwam, kreeg Luxemburg een groothertog uit een andere tak van de familie Nassau. Henri is daar een afstammeling van.
