UTRECHT – Koningin Wilhelmina heeft zich aan het eind van de Eerste Wereldoorlog intensief bemoeid met vredesonderhandelingen, die in Nederland zouden moeten plaatshebben. Om die reden was er vanaf juli 1918 op hoog niveau veel contact met Duitse machthebbers en keizer Wilhelm II. Het kan niet anders of zij heeft geweten dat Onkel Willy, zoals Wilhelmina de keizer noemde, op 10 november asiel in Nederland zou aanvragen. Zaterdag is dat precies honderd jaar geleden.
Dat stelt historica Beatrice de Graaf na onderzoek in Duitse en Nederlandse archieven. De Graaf ontkracht daarmee de bewering van Wilhelmina zelf in haar mémoires dat zij “wel een week of nog langer’’ verrast was over de vlucht van de Duitse keizer. Oranje-biograaf Cees Fasseur, die de koninklijke archieven mocht doorzoeken, bevestigde in 1998 nog eens dat Wilhelmina van niets wist.
De Graaf zit in de raad van advies van Museum Huis Doorn, het landgoed waar Wilhelm II tot aan zijn dood in 1941 zou wonen. “Ik wilde nog eens precies uitzoeken hoe het in die laatste oorlogsmaanden is gegaan. Ik vond in Duitsland onder meer een doos vol brieven en telegrammen, waaruit Wilhelmina’s bemoeienis met het eind van de oorlog onomstotelijk blijkt. Samen met Wilhelm wilde zij een internationale vredesconferentie organiseren in het Vredespaleis. Dat is tot nu toe geheim gehouden. Toen het plan mislukte heeft zij alle archiefstukken daarover laten vernietigen, omdat haar pro-Duitse houding haar in de problemen kon brengen.’’
Koninklijke leugen
Nederlandse en Duitse diplomaten reisden in de zomer van 1918 steeds heen en weer. Prins Hendrik was daarbij betrokken, net als graaf Bentinck van Kasteel Amerongen, de plek waar keizer Wilhelm II van 1918 tot 1920 logeerde. De Bentincks, de Oranjes en de keizer, ook een Prins van Oranje, kenden elkaar persoonlijk. De Graaf: “Van 8 op 9 november schreef de keizer aan zijn vrouw Augusta dat hij in Nederland als balling genadebrood moest gaan eten. Een huisarts uit Amerongen wist in die dagen al dat de keizer zou komen.’’
Toen de keizer op 10 november in vol ornaat in het Nederlandse Eijsden arriveerde, was alles binnen een dag geregeld. Wilhelmina bood Paleis Het Loo aan als onderkomen, maar dat ging de regering te ver. ‘Onkel Willy’ ging naar Amerongen en kocht later Huis Doorn. Daar kreeg hij vaak bezoek van koningin Emma, prins Hendrik en Juliana en Bernhard. “Wilhelmina kon zich als staatshoofd geen bezoekjes veroorloven, maar dat ze hem onhebbelijk behandelde is ook niet waar. Ze was verknocht aan de keizer en kwam al vanaf haar tiende jaar elke zomer naar het hof in Berlijn’’, aldus De Graaf.
Keizer Wilhelm II stierf in 1941 aan een longembolie. Hij ligt bij Huis Doorn begraven. Andere Tijden besteedt zaterdagavond een uitzending aan de ‘Koninklijke Leugen.’
