Het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis (NiNsee) is blij dat koning Willem-Alexander een toespraak zal houden bij de herdenking van het slavernijverleden op 1 juli. De organisatie is voorzichtig met het uitspreken van verwachtingen of hij daar excuses zal maken. “We laten ons verrassen”, zei directeur Urwin Vyent woensdag op een bijeenkomst in het Stadsarchief in Amsterdam.
Voorzitter Linda Nooitmeer stelt dat excuses van de koning van grote symbolische waarde zouden zijn, maar dat de organisatie vooral wil dat de koning stilstaat bij enkele punten. Bijvoorbeeld dat er meer aandacht moet zijn voor het doorwerken van het slavernijverleden in het heden, en dat achterstanden die zijn ontstaan als gevolg van slavernij weggewerkt moeten worden.
Dit jaar is de herdenking ook de officiële start van het Herdenkingsjaar Slavernijverleden, dat loopt van 1 juli 2023 tot 1 juli 2024. Al vanaf 1 juni zijn er een flink aantal activiteiten geprogrammeerd. Zo wordt donderdag de Keti Koti-maand geopend met de herdenkingstocht Memre Waka en is er vrijdag in de Jaarbeurs in Utrecht een internationaal symposium, waar onder anderen minister van OCW Robbert Dijkgraaf een toespraak houdt. Daarna zijn door het hele land herdenkingen, lezingen, theatervoorstellingen en festivals.
Afvinklijstje
Ondanks de talrijke activiteiten merkt Nooitmeer op dat deze soms nog voelen als “een soort afvinklijstje”. Zo willen burgemeesters wel een herdenking organiseren, maar worden Afro-Caribische gemeenschappen daar niet genoeg bij betrokken of willen gemeentes het bijbehorende plengoffer niet uitvoeren. “Het moeten geen eenmalige activiteiten zijn, maar een eerste stap naar duurzaam herstel. Ik hoop dat we in 2024 een basis hebben gelegd, dat het dan niet voorbij is.”
Om het gesprek over de geschiedenis van de Nederlandse slavernij naar de keukentafels te brengen, heeft kunstenaar Boris van Berkum een speciaal zoutvaatje ontworpen. Dat zoutvaatje, in de kleuren en stijl van Delfts blauw, heeft de vorm van een Kabra-masker, dat op 1 juli een ceremoniële rol speelt tijdens de herdenking. “Het brengt twee vooroudertradities samen in één pronkobject”, aldus Van Berkum. Het zoutvaatje moet een aandenken aan het herdenkingsjaar zijn en is vanaf 1 juli te koop in meerdere museumwinkels.
