Er is in de Tweede Kamer nog geen meerderheid te vinden voor het plan van CDA, SGP, ChristenUnie en BBB die de koning terug willen als verkenner in het formatieproces. De partijen pleiten hiervoor “omdat het staatshoofd de enige is die neutraal is en boven de partijen staat”.
In 2012 had de toen net aangetreden Tweede Kamer de rol van het staatshoofd afgeschaft, maar dat is een “verkeerde afslag” geweest, zei CDA’er Bart van den Brink. Er is volgens hem juist “behoefte aan afkoeling na een hele hectische verkiezingsperiode”.
Een meerderheid van onder meer VVD, D66, SP, GroenLinks-PvdA en Kamerlid Pieter Omtzigt wil de koning echter niet terug, zo bleek woensdag tijdens een debat over dit vraagstuk. Ze vinden het beter als er één verkenner komt die enige afstand heeft tot de politiek. De Raad van State denkt daarbij aan de vicepresident van de Raad van State. Partijen verschillen hierover ook van mening.
De Kamer neemt nog even de tijd om er onderling uit te komen en praat volgende week verder over de kwestie. De tijd dringt voor de Tweede Kamer om tot nieuwe afspraken te komen over de verkenning, de eerste fase na landelijke verkiezingen. Op 22 november zijn al de vervroegde Kamerverkiezingen.
Alle partijen willen een betere invulling van de verkennersfase, omdat het in 2021 volledig is misgelopen. De twee verkenners toen, Annemarie Jorritsma (VVD) en Kajsa Ollongren (D66), gingen hun boekje ver te buiten door de manier waarop zij hebben gewerkt, zo wreef de oppositie er nog maar eens in bij vooral de VVD. Dat kwam bij toeval naar buiten toen de notities werden gefotografeerd die Ollongren in haar handen had toen ze naar buiten kwam. Daarop stond onder meer “functie elders” vermeld bij de naam van Pieter Omtzigt, toen nog Kamerlid voor het CDA.
De gang van zaken leidde tot een diepe vertrouwenscrisis op het Binnenhof, waarna het bijna een jaar duurde voordat een nieuw kabinet aantrad.
