Allebei een voorliefde voor Natan, maar verder zó anders: dat zijn Máxima en Mathilde. Maar ook: allebei échte koninginnen met hun eigen karakters. Redacteur Karlijn Hoftijzer en correspondent in België Wim Dehandschutter wisselen via Whatsapp van gedachten over ‘hun’ koninginnen.
Tekst: Karlijn Hoftijzer en Wim Dehandschutter. Dit verhaal verscheen eerder in Vorsten 4 2023 en is waar nodig aangepast voor online publicatie.
Wilt u elke maand Vorsten lezen? Bekijk de abonnementen.
Karlijn: Hoi Wim! Je hebt het in België vast wel gezien: afgelopen februari leidde koningin Máxima de carnavalsstoet op Aruba. Met haar Latijns-Amerikaanse vertrouwen in haar voetenwerk en heupen deed ze de kleurige veren van de carnavalsdansers verbleken. Ik filmde het tafereel en grapte tegen collega’s: ‘Nou we hebben het hoor, we kunnen naar huis.’ De video van die krachtig dansende Máxima werd een hit op sociale media en ontlokte veel reacties. ‘Dít is nou een echte koningin’, klonk het onder andere. Het pakken van de schijnwerpers is voor Máxima inderdaad nooit een moeite, haar energie maakt haar altijd zichtbaar in de menigte. De opmerking ‘Dit is nou een echte koningin’ bleef echter bij me hangen. Want als ik naar ‘jouw’ koningin Mathilde kijk, zie ik een tegenpool van Máxima. Bij haar zie ik de rust zelve, een klassieke sereniteit. En ook dat vind ik een ontzettend koninklijke kracht. Ik vraag me af: kan jij je een moment herinneren waarop je Mathilde zag en dacht: hier staat een ware koningin?
Wim: Dag Karlijn. Eerst en vooral probeer ik me te herinneren wanneer ik koningin Mathilde zag dansen en écht uit de bol gaan. Ik kan geen voorbeeld vinden. Weet je wat wij al bijzonder vonden? Toen Mathilde met Filip een optreden van Get Ready! – Vlaanderens populairste boyband uit de jaren negentig – bijwoonde op de viptribune aan de vooravond van de nationale feestdag van 2018. Ze begon mee te zingen en gooide de handen in de lucht en zwaaide mee. Ik heb dat tafereel gefilmd en op sociale media gepubliceerd. Het ging viraal in België. Dat enthousiasme vonden we toen al bijzonder, haha. Mathilde zal je nooit echt heel uitbundig zien. Wel expressief. Als een gesprekspartner een emotioneel, persoonlijk verhaal vertelt, zet ze een meelevende mimiek op. Maar om je vraag te beantwoorden waar ik Mathilde als ware koningin zag. Ik denk dan meteen aan foto’s. Aan een staatsieportret. Vlak na de troonswisseling hebben de kersverse koning Filip en koningin Mathilde er een laten maken. Hij in militair uniform, zij in blauwe galajurk en met tiara op het hoofd. Hoe zij daar plechtstatig, kaarsrecht en zelfverzekerd in de lens kijkt: wow!
Karlijn: Dat zelfverzekerde dat je noemt, heeft Mathilde dat van nature denk je? Ik durf te geloven dat Máxima die bravoure altijd al wel heeft gehad, een groots en meeslepend leven als bestemming. Dat vertrouwd voelen met de spotlights wordt overigens niet altijd als een gewenste karaktereigenschap gezien in het nuchtere Nederland. Ik meen bij Mathilde vooral een wens te zien om maatschappelijk iets bij te dragen en dat dat min of meer per ongeluk in de rol van koningin is geworden. Of zie ik dat verkeerd?
Wim: Dat zelfverzekerde heeft Mathilde toch moeten ‘kweken’, moeten aanleren. Alleszins in haar rol van (toen nog) prinses. Herinner je je de beelden van haar persvoorstelling in september 1999? De eerste indruk van de verloofde van prins Filip was die van een stralende, jonge, frisse, knappe verschijning. Maar ik vond dat ze ook heel verlegen overkwam. Ze liep bijna achter Filip aan, ze liet het woord aan hem. En als ze al iets zei… we hadden gehoord dat ze heel goed Nederlands sprak, maar op het moment zelf was haar kennis van het Nederlands best gebrekkig. Niet dat ze een hulpeloos wezentje was. Ze was een jongedame die al de wereld had rondgereisd op haar eentje met haar rugzak, een eigen logopediepraktijk had en zelfstandig was. Maar opeens stond ze dus in de spotlights. En anders dan Máxima heeft ze daaraan moeten wennen. En als ze de spotlights vangt, is het toch vooral om een maatschappelijk doel te dienen. Ze zegt niet voor niets constant: “Ik wil mensen die niet gehoord worden, een stem geven.” Van jongeren met problemen in eigen land tot onderdrukte vrouwen in Afrika. Na de bekendmaking van de verloving – het bestaan van Filips partner was trouwens maar enkele dagen voordien uitgelekt – brak onmiddellijk een Mathildemania los in België. Het koningshuis is niet populair, ook vaak bekritiseerd, maar jonkvrouw d’Udekem d’Acoz was direct een parel aan de kroon van het Belgisch koningshuis, en ze was meteen geliefd. Activiteiten met Filip waren opeens groot nieuws, omdat Mathilde er ook was. En bij de Blijde Intredes in de verschillende provincies waren veel toeschouwers.
Karlijn: Blijde Intredes, wat klinkt dat gezellig! Ik zie twee grote overeenkomsten tussen Mathilde en Máxima in wat jij omschrijft. Ook in Nederland brak er een Máximania uit, al wel iets eerder dan de verloving want zo geheim als bij jullie wisten prins Willem-Alexander en Máxima hun verloving niet te houden. Ik weet niet of we het toen al zo doorhadden, maar ook Máxima is de afgelopen twintig jaar echt wel een redding geweest voor het Nederlandse koningshuis. Zij maakte de toch wel wat degelijke Oranjes weer ‘sexy’. Nederland kreeg zin in de belofte die deze blonde ‘exotische’ jonge vrouw uitstraalde, dat had die Willem toch maar mooi even voor elkaar. De tweede overeenkomst is de kwestie taal… De moeite die Máxima meteen stak in haar nieuwe taal werd lovend onthaald, maar vandaag de dag krijgt ze nog regelmatig kritiek op de beheersing van haar Nederlands, ik geloof dat dat bij Mathilde ook nog steeds zo is. Maar ik hoor Máxima op reizen moeiteloos in twee minuten tussen Engels, Frans en Spaans schakelen. Doe het maar eens na. Maar nog even terug naar dat beide koninginnen een goeie doorstart gaven aan de koningshuizen. Momenteel zijn de populariteitscijfers van de Nederlandse monarchie niet goed. Ik denk dat de Oranjes opnieuw baat kunnen hebben bij een ‘nieuw’ gezicht: prinses Amalia. We kijken hier reikhalzend uit naar ‘hoe zij het gaat doen’. Het is aan Máxima om hierin op den duur het podium meer en meer aan haar dochter te geven. Mathilde staat voor dezelfde taak, prinses Elisabeth is twee jaar ouder dan Amalia. Hoe pakt zij dat aan? Is België ook toe aan Elisabeth?
Wim: Mathilde heeft Elisabeth al van jongs af aan laten wennen aan haar toekomstige functie, door haar mee te nemen naar publieke activiteiten en door haar zelfs het woord te laten nemen. Onze koningin is logopediste, dus ze helpt haar dochter hoe ze goed moet speechen en interviews geven, waar ze de klemtonen moet leggen in haar uitleg, hoe ze een publiek moet aankijken. Ze heeft Elisabeth ook al twee keer meegenomen op een missie: onlangs naar Egypte voor een archeologische reis en eerder in 2019 naar Kenia – de prinses was toen 17. Ik noemde haar internationale debuut een snufelstage. Elisabeth observeerde Mathilde. Ze volgde gesprekken met alleenstaande moeders, nam baby’s op de arm in een ziekenhuis, deelde hulpgoederen uit in een vluchtelingenkamp… Jong geleerd is oud gedaan. Wat Mathilde vooral goed doet, is de druk wegnemen bij Elisabeth. De publieke en vooral mediadruk. Ze zal altijd benadrukken dat Elisabeth eerst moet genieten van haar studententijd. Ook een verdienste van Mathilde en natuurlijk ook Filip: ze zijn erin geslaagd Elisabeth en bij uitbreiding hun andere drie kinderen een warm nest te geven. Anders dan vorige generaties in de Belgische koninklijke familie zijn de jonge royals opgegroeid in een hecht gezin. Als ik koningin Mathilde al eens kan aanspreken over Elisabeth, zal zij in haar antwoord meteen ál haar kinderen vermelden. Hoe de examens van Elisabeth waren? ‘Onze vier kinderen hebben allemaal goede punten behaald!’ Alsof ze wil zeggen: ik ben óók de moeder van Gabriël, Emmanuel en Eléonore.
Karlijn: Dat hebben Mathilde en Filip dan slim aangepakt, met die snuffelstages en al vroeg proeven van koninklijke taken. Niks ten nadele van Amalia, maar je zag dat het haar overviel in de Cariben, twee weken presteren in de schijnwerpers. Alsof het van nul naar honderd ging in tien seconden. Amalia duikt nog letterlijk weg achter haar moeder en ik denk dat ze daar ook afspraken over hebben gemaakt. ‘Mam, laat me maar achter jou staan, duw me niet naar voren’, stel ik me zo’n gesprek voor. Het zou leuk zijn als Amalia ook snel een keer op snuffelstage gaat met een VN-reis van haar moeder. Dan kan ze zich op één thema goed voorbereiden. Slechts twee dagen, klein clubje media wellicht, even terug van het grote bad naar het pierenbadje. In juni staan Máxima en Mathilde naast elkaar in Brussel als ‘wij’ een staatsbezoek komen brengen bij jullie. Het zou toch leuk zijn als de prinsessen dan samen hun staatsbanketdebuut maken, even aanschuiven? Maar dat zal wel wishful thinking zijn. Wat verwacht jij van dat staatsbezoek? Men wil graag denken dat de koninginnen beste vriendinnen zijn, maar ze zijn voor zover ik weet meer goede collega’s.
Volg Vorsten tijdens het staatsbezoek van koning Willem-Alexander en koningin Máxima aan België van 20-22 juni via de socials van Vorsten. Volg op Facebook of op Instagram.
Wim: Ik heb het een poos geloofd dat Máxima en Mathilde (boezem)vriendinnen zijn. Ik zag beiden al verschillende keren bij gezamenlijke activiteiten, en je merkt dat ze veel lol met elkaar hebben. Waarom zou Máxima anders Mathilde vragen als doopmeter van Alexia? In België, en dan vooral in Vlaanderen, wordt Mathilde vooral vergeleken met Máxima. En dat vindt ze eigenlijk niet leuk. Nochtans is het normaal. België en Nederland zijn buurlanden, en Mathilde en Máxima zijn zowat gelijktijdig voor het voetlicht getreden. De twee hebben ook zoveel gemeen. Allebei zijn ze echtgenote van een koning/staatshoofd en moeder van de toekomstige koningin. Allebei hebben ze een gezin waarin alle kinderen evenwaardig moeten worden behandeld, maar waarin het oudste wel voorbereid moet worden op haar lotsbestemming. Allebei zijn ze geëngageerd voor een betere wereld, via bijvoorbeeld de Verenigde Naties (Mathilde met de focus op geestelijke gezondheidszorg en onderwijs, Máxima op financiële inclusiviteit). Ze zijn ook beiden fan van Natan – het Brusselse modehuis waar ze allebei het grootste deel van hun garderobe shoppen.
Karlijn: Ik blijf het ook leuk vinden om steeds weer te vergelijken: hoe doet ‘jouw’ koningin het? Hoe draagt zij de nieuwste collectie van Natan, hoe toont ze genegenheid naar haar man, hoe praat ze over haar kinderen? Wanneer toont ze wat meer van zichzelf? Maar ook inhoudelijk: welke onderwerpen brengt ze voor het voetlicht, wie ontmoet ze graag? Wie daarbij beter uit de bus komt is wat mij betreft niet belangrijk. Ik zou het ook niet kunnen zeggen. Het blijft juist spannend om te zien hoe beide vrouwen op hun eigen karakteristieke wijze invulling geven aan dezelfde rol. In juni zien jij en ik elkaar op het plein voor het Koninklijk Paleis in Brussel. Dan zullen we zien hoe Máxima en Mathilde samen kijken hoe hun echtgenoten de inspectie van de erewacht doen. Want ohja, laten we niet vergeten dat we ook nog koningen hebben 😉 Filip en Willem-Alexander mogen in hun handen knijpen.
Lees ook: dress for the occasion
Met de juiste voorbereiding slaan de royal ladies geen diplomatieke modeflaters in het buitenland. Lees meer!
