Het gebruik van de Gouden Koets staat de laatste jaren ter discussie. Over de volle lengte van het linkerkant is een tafereel te zien waaraan veel mensen aanstoot nemen. In de Tweede Kamer en daarbuiten is daarom regelmatig gepleit om de Gouden Koets niet meer te laten uitrijden maar in een museum te parkeren.
Dat laatste gebeurt volgend jaar, na afloop van de nu lopende restauratie, maar het gaat niet om een definitief besluit. “Ik volg de discussie, maar neem er niet aan deel”, zei Willem-Alexander daarover eerder dit jaar. Hij wil pas beslissen als de restauratie waarin de koets in ‘volle glorie’ moet worden hersteld is afgerond.
Op het gewraakte paneel, dat de volle lengte van de koets inneemt, is door de Amsterdamse schilder Nicolaas van der Waay een huldeblijk van de toenmalige koloniën afgebeeld, met onder meer een knielende zwarte man namens de ‘West’ en een onderdanige inwoner van toenmalig Nederlands-Indië. Met de schildering werd duidelijk gemaakt hoe de overzeese gebiedsdelen dankzij het moederland beschaving en ontwikkeling werden bijgebracht.
Verheerlijking van slavernij
Het is een afbeelding die aan het einde van de negentiende eeuw ‘normaal’ was, maar die in het huidige tijdsgewricht afschuw oproept. “De koets is duidelijk een verwijzing naar de koloniale onderdanigheid, met de Indiërs en mensen van Afrikaanse afkomst die de witte vrouw handelsgoederen brengen”, zei de Leidse historica Karwan Fatah-Black deze zomer tegen RTL Nieuws. Barryl Biekman van het Landelijk Platform Slavernijverleden bestempelde het paneel als een verheerlijking van slavernij en kolonialisme.
In 2011 pleitten onder anderen de toenmalige Tweede Kamerleden Harry van Bommel (SP) en Mariko Peters (GroenLinks) er al voor dat het gewraakte paneel dat “grote weerstand” opwekte, zou worden verwijderd. “In de koloniale tijd en de nadagen van de slavernij leek een dergelijke afbeelding heel gewoon. Nu herinnert het ons aan een gruwelijke periode in de Nederlandse geschiedenis.” Die sentimenten zijn door de Black Lives Matter-beweging alleen maar sterker geworden.
