De Gouden Koets is in de loop der tijden uitgegroeid van een door koningin Wilhelmina in 1898 niet gewenst geschenk tot een nationaal symbool en een trekpleister op Prinsjesdag. In 2015 reed het rijtuig voorlopig voor het laatst door de straten van Den Haag omdat na 117 jaar een grondige opknapbeurt hard nodig was.
Die restauratie loopt nog steeds. Vooraf is ook geen vast tijdpad afgesproken om de vaklieden niet onder druk te zetten en om eventuele tegenvallers te kunnen opvangen. “Voordat je de koets uit elkaar haalt, weet je niet wat je aantreft”, zei stalmeester Bert Wassenaar daar vorig jaar nog over. Onderdelen van de koets bevinden zich nu op verschillende plaatsen in het land waar ze minutieus onder handen worden genomen.
De verwachting is dat de stukken volgend jaar weer in elkaar kunnen worden gepast en dat de Gouden Koets er dan weer een eeuw tegenaan kan. Het resultaat van de destijds op minstens 1,2 miljoen euro geschatte restauratie is vanaf juni 2021 te zien in het Amsterdam Museum, waarvan directeur Judikje Kiers deel uitmaakt van de Raad van Advies die het Koninklijk Staldepartement voorafgaand aan de werkzaamheden had aangezocht.
Niet meer acceptabel
Het is overigens niet voor het eerst dat de Gouden Koets wordt tentoongesteld. Dat gebeurde in 2015 nog op paleis Het Loo, kort voordat het rijtuig onder handen werd genomen. Ook in 2005 (Grote Kerk, Den Haag), 1998 (Nieuwe Kerk, Amsterdam) en in 1949 werd het unieke gevaarte getoond. In dat laatste jaar maakte de koets zelfs een drie maanden durende toernee door Nederland, maar niet over de weg maar per boot.
Of de koets daarna weer uitrijdt, is onderwerp van studie en discussie. Koning Willem-Alexander zei in juli nog dat hij pas na de voltooiing van de restauratie een besluit zal nemen. Hij weet dat de versiering die op de linkerkant als ‘Hulde van de Koloniën’ is aangebracht – met een onder meer knielende zwarte man namens Suriname en de Antillen – in het huidige tijdsgewricht niet meer acceptabel is.
“In de koloniale tijd en de nadagen van de slavernij leek een dergelijke afbeelding heel gewoon. Nu herinnert het ons aan een gruwelijke periode in de Nederlandse geschiedenis”, zei toenmalig SP-Kamerlid Harry van Bommel al in 2011. Bij de voorlopig laatste rit in 2015 werd al tegen het gebruik gedemonstreerd.
