DEN HAAG – Koning Willem I was een aan werk verslaafde dictator. Een workaholic en iemand die absoluut niet kon of wilde delegeren. Dat is de les die valt te trekken uit de tentoonstelling ’24 uur met Willem’ die donderdagmiddag in het Nationaal Archief in Den Haag wordt geopend door minister Jet Bussemaker (Onderwijs).
Voor één keer mag ze daarvoor de koninklijke wachtkamer op station Den Haag HS gebruiken en daarna per koninklijke treinwagon naar Den Haag Centraal rijden, waar het Nationaal Archief naast ligt en met grote advertentieborden uitnodigt tot een ‘audiëntie met Willem’.
Die Willem, regerend van 1813 tot 1840, wordt in de expositie voorgesteld als harde werker. Op eerste kerstdag 1821 ondertekende hij maar liefst 137 documenten – hij werkte dag en nacht, aldus de samenstellers van dit inkijkje in het leven van de eerste Oranje-koning. “Vanuit deze papierfabriek legde hij de basis voor het huidige Nederland”, aldus de toelichting bij de opstelling van zijn werkkamer.
Grootse visie
Hij was een plannenmaker zeker, had een grootse visie voor zijn verpauperde en pas gevormde verenigde koninkrijk – het huidige Nederland en België samen – maar hield zich met zoveel details bezig dat hij al snel het zicht op het geheel verloor. Zijn koppigheid en eigenzinnigheid maakten het nog erger, waardoor het oordeel over hem in hedendaagse ogen zeker niet onverdeeld positief is.
Hij verloor tenslotte België, mede door zijn onzorgvuldig beleid, al zal die afscheiding er anders ook wel een keer zijn gekomen. “Veel initiatieven van Willem I zijn tot op de dag van vandaag herkenbaar in ons landschap”, zo toont de expositie ook aan met de plannen voor kanalen, de aanleg van spoorwegen, kolonisatieprojecten, steun voor handel en nijverheid, maar steeds als ‘autoritaire alleenheerser’ zoals hij ook wordt neergezet.
200 jaar Koninkrijk
Aan het slot van de viering van 200 jaar Koninkrijk is het mooi om de eerste koning nog eens tegen het licht te houden, waarbij het Nationaal Archief veel mooie stukken en voorwerpen kan laten zien. Dat Willem daarbij wordt geafficheerd als ‘koning van Nederland en België’ – hetgeen hij niet was, België kwam pas in 1830 tot stand door afscheiding van Nederland – moet maar voor lief worden genomen. De goede bedoeling is duidelijk en de hedendaagse bezoeker weet zo beter waar de expositie overgaat.
De tentoonstelling is van 28 augustus tot en met 17 juli 2016.
