Koning Tupou VI van Tonga heeft met zijn verrassende besluit om regering en parlement naar huis te sturen voor verwarring en onrust gezorgd. Nieuw-Zeeland heeft zijn bezorgdheid geuit over de politieke ontwikkelingen in het Pacifische minikoninkrijk en besloten daar oefenende militairen zo snel mogelijk terug te halen.
De nu zes jaar regerende koning maakte vrijdag bekend dat hij na overleg met zijn raadgevers en de voorzitter van het parlement besloten had gebruik te maken van zijn grondwettelijk recht om de regering te ontslaan en nieuwe verkiezingen uit te schrijven. Zaterdag volgde de mededeling dat premier ‘Akilisi Pohiva is gevraagd met zijn kabinet de lopende zaken af te handelen tot na de verkiezingen. Die moeten voor 16 november worden gehouden.
Aanhangers van de premier, de eerste uit de geschiedenis van Tonga die democratisch is gekozen, zien in het besluit van de koning een verkapte staatsgreep. De koninklijke adviseurs in de Privy Council en de parlementsvoorzitter zijn vertegenwoordigers van de adel. Die vormt een eigen en aparte kiesgroep, met een eigen zetelaantal in het parlement. “Zij vertegenwoordigen niet de stem en de wens van het volk”, aldus critici.
De koning kreeg echter ook bijval omdat de premier de hoog gestemde verwachtingen niet heeft kunnen waarmaken. Nieuw-Zeeland en andere landen in de regio hebben opgeroepen tot kalmte, in de hoop dat de onlusten die in november 2006 het koninkrijk op zijn grondvesten deed schudden zich nu niet herhalen.
