‘Volgende week spreken we elkaar niet, want we zijn van plan nog even een weekje naar de Griekse zon te gaan.’ Zo ongeveer moet de opmerking van de koning klinken wanneer hij zijn wekelijkse afspraak met Mark Rutte heeft. Misschien heeft de minister-president nog gezegd dat de koning de eilanden dit keer moet overslaan omdat daar code oranje geldt. Maar op het vasteland, daar waar de vakantiewoning staat, is het code geel en daarmee staat het licht op groen. Hoe het gesprek is gegaan, blijft gissen. Het is het geheim van de kroon, het geheim van Noordeinde.
De afloop is niet geheim. Zelfs de grootste bewonderaars van de Oranjes vinden de vakantie geen goede zet, gezien de aangescherpte coronamaatregelen en het sentiment in de samenleving. De vakantie wordt afgebroken, het koningspaar keert met prinses Ariane met een lijnvlucht terug naar Nederland, een paar dagen later gevolgd door de prinsessen Amalia en Alexia die nog wat langer van de Griekse zon hebben genoten.
En dan wordt er geschiedenis geschreven. Een cameraploeg en fotograaf worden uitgenodigd op Paleis Huis ten Bosch. Er wordt met meubels geschoven in de DNA-salon voor het perfecte plaatje, en op een klein bankje nemen de koning en koningin plaats. Met een bedrukt gezicht spreekt de koning de met zorg gekozen woorden uit om verdere imagoschade te voorkomen. Ik noemde het dezelfde dag al historisch. Uiteindelijk moet de geschiedenis uitwijzen of ik gelijk krijg. Maar de koninklijke knieval is uniek. Het is voor het eerst dat een Nederlands staatshoofd zich zo kwetsbaar durft op te stellen en zijn eigen feilbaarheid durft te benoemen.
Dat staat in schril contrast met het beeld dat ik heb van zijn moeder. Tijdens haar koningschap liet ze zich zeer zeker aangeslagen zien bij onder meer de Bijlmerramp, de vuurwerkontploffing in Enschede en de noodlottige kerstversiering in Volendam, maar ze boog nooit. Laat staan dat ze excuses zou maken. Toen de rechts-populistische FPÖ van Jörg Haider in de Oostenrijkse regering plaatsnam en de Europese Unie sprak over sancties, was dat voor het staatshoofd geen reden om haar jaarlijkse skivakantie in Lech af te zeggen. Verschillende mensen in Nederland raadden het haar af, maar ze ging wel. Ze bood geen excuses aan, integendeel. Ze was hoorbaar geïrriteerd over de aanwezige pers. Beatrix was allereerst staatshoofd en af en toe mens. Vakanties hoorden bij die laatste rol, het was privé. Het ligt al ver achter ons. We kijken terug op een fantastische koningin die 33 jaar ons staatshoofd was en zonder het ooit publiekelijk uit te spreken ook feilbaar kon zijn.
Ik vind het bewonderenswaardig dat koning Willem-Alexander zijn ambt en menselijkheid combineert. Hij is niet het een óf het ander. Hij is het allebei. Altijd. Dat is soms lastig bij een uitglijder zoals de Griekse vakantie, maar meestal een zege. Want in zijn eigen woorden: ‘We zijn betrokken. Maar niet onfeilbaar.’
Extra dik nummer!
Deze column van Justine staat in het extra dikke glamour nummer van Vorsten. Nu in de winkel en online verkrijgbaar.
