Toscane, Rome en Umbrië, wat had ik een heerlijke tijd met mijn gezin in Italië. Van het Colosseum, tot de Sixtijnse Kapel, van truffel tot de lekkerste ijsjes voor de kinderen en een chianti voor ons. Het blijft een bijzonder land met vele bijzondere geschiedenissen. Mijn zoon is van jongs af aan geïntrigeerd door de verhalen over de keizers die heersten over het Romeinse Rijk, en Augustus en Nero komen ook nu weer voorbij. Hij heeft een jaar Latijn gehad nu en probeert de inscripties te ontcijferen. Een bezoek aan het Colosseum blijft voor hem een hoogtepunt en – tegen de zin van zijn zusje – bestudeert hij zeer uitgebreid ieder bordje, iedere aanwijzing, iedere uitleg. We wandelen over de Via Appia, de oude weg van Rome naar Brindisi en het is niet eens zo heel moeilijk om je voor te stellen dat hier het roodgekleurde leger marcheerde. Ook buiten Rome zie je her en der de sporen van weleer.
Getuigenissen van de recentere geschiedenis, van het koninkrijk Italië, zijn moeilijker te vinden. In het Pantheon liggen twee Italiaanse koningen begraven en het Altaar van het Vaderland is een ode aan de Italiaanse Vader des Vaderlands (padre della patria) Victor Emanuel II. En hier en daar staan standbeelden, meestal van een koning te paard. Dat de koninklijke geschiedenis niet heel dominant aanwezig is, is verklaarbaar. Het koninkrijk heeft nog geen 100 jaar bestaan, met slechts vier generaties koningen. Het ontstond in 1861 tijdens de Italiaanse eenwording en eindigde in 1946 toen Italië een republiek werd. De laatste koning Umberto II zat slechts 33 dagen op de troon toen bij een omstreden referendum een meerderheid (12 miljoen tegen 10 miljoen) werd behaald voor het afschaffen van de monarchie. Umberto verliet zijn land. Hij was als ‘grootvader van Europa’ een graag geziene gast op koninklijke evenementen; zo liep hij gearmd met koningin Juliana tijdens de viering van haar zilveren huwelijksjubileum.
De Italiaanse grondwet van 1947 verbood alle mannelijke leden uit het Huis Savoye Italiaans grondgebied te betreden. Toen Umberto ernstig ziek werd, pleitte de toenmalige president voor het terugdraaien van deze wet, maar dat gebeurde uiteindelijk pas in 2002. Te laat voor ex-koning Umberto: hij stierf zonder zijn vaderland ooit terug te zien en werd begraven in Savoye. Zijn kleinzoon Emanuel Filibert laat flink van zich horen. Hij lanceerde een kledinglijn met het familiewapen als logo, deed mee aan een danswedstrijd op tv en heeft politieke ambities. Dankzij het interview dat ik had met de kleinzoon van de Servische koning (pagina 19) begrijp ik iets beter hoe het moet zijn verstoten te worden uit je land, alles kwijt te raken en toch de familiegeschiedenis mee te torsen op de schouders.
Ik vond deze Emanuel Filibert wat erg veel jagen op aandacht, maar vermoed nu dat hij wil voorkomen dat de familienaam en de geschiedenis uit het collectieve geheugen verdwijnt. Misschien moet ik toch nog eens terug naar Rome om ook met deze Italiaanse prins te spreken. Ik heb een muntje in het Trevifontein geworpen, dus wie weet.
