De gastheer maakt een inkomend staatsbezoek bekend. Dus was het wachten totdat de Chinese president bekend zou maken dat koning Willem-Alexander en koningin Máxima naar zijn land zouden komen. China maakte dit, zoals daar gebruikelijk, slechts een aantal dagen van tevoren officieel bekend. Gelukkig was de vaste ploeg meereizende pers, waar ik ook bij hoor, al eerder ingelicht. Noodzakelijk, want een visum moest aangevraagd worden, vluchten geboekt en hotelkamers gereserveerd. En nee, het is een misverstand dat dit betaald wordt door het rijk. En terecht, want alleen op eigen rekening is journalistieke onafhankelijkheid gewaarborgd.
Voordat de koffers gepakt waren, hadden we een bijeenkomst op het Binnenhof. Hier hoorden we de details van het persprogramma en kregen we uitleg over de do’s en don’ts in China – niet alleen door de RVD, maar ook door de algemeen secretaris van de koning, Eric Verwaal, die jarenlang woonde en werkte als consul generaal in Shanghai en van huis uit sinoloog is.
De secretaris vroeg ons met open vizier te kijken naar het land vol tegenstellingen. Dat heb ik gedaan, en daardoor was ik blij verrast. Na de ervaringen in Japan – de beveiligers daar gingen niet heel prettig om met journalisten – moet ik China een dikke pluim geven. Of is die pluim misschien vooral voor de dames van de RVD en Mariska van de Nederlandse ambassade in China?
Natuurlijk werden wij op iedere locatie en bij iedere gelegenheid opnieuw gefouilleerd en werden onze tassen gescand. Maar we konden veel zien en er werd rekening gehouden met onze wensen. Zo mochten er maar twee verslaggevers aanwezig zijn bij het staatsbanket. Ik was een van hen. Anders dan in Japan was het geen probleem dat ik als ‘penjournalist’ ook filmpjes maakte voor het Facebookaccount van Vorsten en via mijn eigen Facebookpagina (JustineVorsten).
Tijdens een staatsbezoek start de dag voor het journaille wat eerder dan voor de koning. We worden in alle vroegte bij ons hotel opgehaald door een persbusje dat ons naar de eerste bestemming brengt. We worden door de beveiliging gecheckt en dan begint het wachten op de aankomst van de koning. Het is een vaste club journalisten die meereist. We mopperen wanneer het niet gaat zoals we hoopten, zoals in Japan, en we peppen de vermoeiden op met een goede grap. Elkaar een beetje plagen is ook vaste prik. Maar wanneer het koningspaar arriveert, is het min of meer ieder voor zich. We weten waar we mogen staan en weten uit welke richting de koning zal verschijnen en wat hij vervolgens zal doen. Ieder voor zich, we staan allemaal voor ons eigen medium, maar we gunnen elkaar ook. Voor elkaars lens lopen is not done. En wanneer mogelijk zijn we zeer solidair.
Als het kan, regelt Mariska lunch, een broodje en salade uit een papieren zak, maar toen er wat meer tijd was, bestelde ze in vloeiend Chinees een lunch aan tafel. De gestoomde ezel en patrijzenkop liet ik passeren, maar het gaf wel een goede indruk van de eetgewoontes van het platteland in Yan’an.
Een hoogtepunt is altijd het persgesprek. Een dag eerder moeten we de vraag die we willen stellen doorgeven aan de RVD. De koning valt onder de ministeriële verantwoordelijkheid en de antwoorden over politiekgevoelige onderwerpen worden dus doorgenomen met de minister. We weten dat het volgende staatsbezoek naar Frankrijk zal gaan, omdat president Hollande dat al bekend heeft gemaakt. Ik zal dan opnieuw, de Franse taal wel machtig, verslag voor u doen.
