Er verschijnen niet vaak boeken in het Engels over het Nederlandse koningshuis. Maar nu is er de integrale uitgave van álle 249 Engelse brieven die koningin Wilhelmina (1880-1962) aan haar Engelse gouvernante Elizabeth Saxton Winter schreef.
Naast de brieven van de koningin en haar gouvernante bevat het boek Darling Queen – Dear old bones ook nog tientallen brieven van haar moeder koningin-regentes Emma en andere personen. Kortgeleden zijn bovendien nog zestien brieven van Miss Winter in het Koninklijk Huisarchief opgedoken, opmerkelijk, omdat koningin Wilhelmina de brieven van haar gouvernante heeft verbrand.
Op 1 februari 1886 werd de Engelse Elizabeth Saxton Winter (1857-1936) gouvernante van prinses Wilhelmina, die op haar tiende jaar in 1890 koningin werd door het overlijden van haar vader koning Willem III. Haar moeder koningin Emma nam als regentes tot 1898 de regering voor haar waar. Miss Winter zou in dienst blijven tot en met Wilhelmina’s belijdenis eind oktober 1896, omdat daarmee de opvoeding voltooid was. De gouvernante heeft haar al die jaren van nabij meegemaakt, tijdens de privélessen, bij sport en spel, op reizen in binnen- en buitenland. Tijdens haar vakantie in Engeland ontving ze van haar pupil aanvankelijk kinderbriefjes, die allengs uitgebreider en inhoudelijker werden en de lezer een aardig inzicht geven in Wilhelmina’s jeugd.
Een jonge Wilhelmina in 1888 bij het houten chaletje dat ze in 1882 van haar vader koning Willem III kreeg.
Roerend zijn de lange, lange brieven, die Wilhelmina wekelijks op zondag schreef na het ontslag van Miss Winter in 1896. Ze zijn ongekend open, omdat de jonge koningin haar volkomen vertrouwde. Wilhelmina leefde intens met Miss Winter mee, omdat ze overduidelijk in een zwart gat was gevallen. Tal van interessante thema’s komen aan bod: haar grote liefde voor Het Loo en omgeving, haar lessen van (hoog)leraren, haar liefhebberijen tekenen, schilderen, paardrijden, mennen en schaatsen, haar reizen naar het buitenland, bezoeken aan belangrijke steden en monumenten, haar meningen over mensen en omstandigheden, ontmoetingen met vorstelijke personen als koningin Victoria en keizer Franz Joseph, activiteiten rond Sinterklaas, Kerstmis en Pasen, het weer, haar bezoeken in het land en het bijwonen van evenementen zoals haar eerste bal, welke japonnen en juwelen ze droeg, maar ook haar verdrietige momenten en eenzaamheid, haar geloof in de Allerhoogste, en bovenal haar groei naar het koningschap en haar hoge taakopvatting. Ook kan men lezen hoe gelukkig Wilhelmina met Hendrik was en hoe ze uitkeek naar haar eerste kind. Het contact met Miss Winter zou tot aan haar overlijden in 1936 blijven bestaan.
Koningin Wilhelmina met haar hofdames en Miss Winter
Naast koningin Emma is Miss Winter mede verantwoordelijk geweest voor de ontwikkeling van de sterke en karaktervolle houding die koningin Wilhelmina tijdens de Tweede Wereldoorlog, haar finest hour, zou tonen. Churchill noemde haar niet voor niets de ‘enige echte man’ onder de regeringen-in-ballingschap in Londen. De integrale publicatie van deze egodocumenten levert een belangrijke, waardevolle en ongekende bijdrage aan de Oranjehistoriografie.
Emerentia van Heuven-van Nes, oud-conservator Paleis Het Loo, schreef de inleidingen en de verklarende teksten. Het boek, 348 pagina’s met ruim 80 foto’s en zeven stambomen, is uitgegeven door de Amsterdam University Press en kost € 29,95.
