De nu ernstig zieke Roemeense koning Mihai (94) – in het Westen ook Michael genoemd – is het laatste nog levende staatshoofd uit de tijd van Tweede Wereldoorlog. Mihai heeft Adolf Hitler nog ontmoet, in Berchtesgaden. Hij was als kleuter al even koning (1927-1930), werd vervolgens afgezet door zijn wispelturige vader Carol II, om na het uitbreken van de oorlog weer op de troon te komen.
Mihai was jong en had aanvankelijk weinig te zeggen. Roemenië werd met strakke hand geleid door dictator Ion Antonescu, die het Oost-Europese land aan de zijde van Hitler-Duitsland schaarde. In augustus 1944 had de koning voldoende moed en medestanders verzameld om de ‘Conducător’ af te zetten en Roemenië in het geallieerde kamp te voeren.
Dat was overigens tegen het zere been van Sovjet-leider Stalin, die zijn zinnen had gezet op de verovering en bezetting van het buurland. De Britse premier Winston Churchill en Amerikaanse president Franklin D. Roosevelt konden de koning alleen morele steun geven. Maar ze verhinderden niet dat Roemenië ondanks de inspanningen van Mihai na de oorlog achter het IJzeren Gordijn verdween.
Machthebbers
Met de communisten aan de macht stond de koning in de weg. De nieuwe machthebbers verwachtten dat Mihai in Londen zou blijven toen hij daar in november 1947 het huwelijk bijwoonde van prinses Elizabeth – de huidige Britse koningin – en prins Philip. Mihai keerde echter terug, om daarna met het pistool op de borst de Roemeense grens over te worden gezet.
Als koning in ballingschap was hij in 1953 bij de kroning van Elizabeth. En, heel opmerkelijk, in 2012 zat hij op een ereplaats naast haar op de groepsfoto in Windsor Castle ter gelegenheid van haar diamanten regeringsjubileum. Het Britse protocol plaatste iedereen op regeringsduur, en voor Mihai was die begonnen in 1940, wat hem in de ogen van Elizabeth de langst regerende monarch ter wereld maakte.
Simeon
Aan haar andere zijde zat de Bulgaarse koning Simeon II die als kleuter in 1943 op de troon kwam, om korte tijd later ook door de communisten te worden verdreven. Simeon werd uiteindelijk premier van Bulgarije. Mihai zette zich eind jaren negentig in als speciaal pleitbezorger toen Roemenië toetreding zocht tot de NAVO. In die hoedanigheid was hij in april 1997 in Den Haag, waar hij ontvangen werd door koningin Beatrix.
“De koning is het symbool van onze geschiedenis”, zei patriarch Daniel van de Roemeens-orthodoxe kerk eerder deze week. “We mogen niet vergeten wat de sinds 1927 voor Roemenië heeft gedaan”, vulde de huidige Roemeense president Klaus Iohannis aan.
