OSLO – Het was Sonja Haraldsen en niemand anders. “Ik weet niet of het een ultimatum was, maar ik heb het mijn vader wel duidelijk gemaakt”, vertelde de Noorse koning Harald V woensdagavond in het eerste deel van een documentairereeks ter gelegenheid van zijn aanstaande zilveren regeringsjubileum.
In de eerste aflevering keek de 78-jarige koning samen met koningin Sonja terug op hun jarenlange strijd om toestemming te krijgen voor hun huwelijk. Haralds vader koning Olav V was vierkant tegen. De nog jonge Noorse monarchie had blauw bloed nodig en geen Noors burgermeisje, van hoe goede komaf dan ook.
Harald, die in 1959 verliefd werd op Sonja, moest uiteindelijk tot 1968 wachten alvorens er, met aarzelende instemming van de regering en het parlement die een einde vreesden van de monarchie, toestemming kwam van koning Olav. Die had Sonja al die tijd uit het paleis gebannen, en zijn zoon moest haar heimelijk ontmoeten.
Deur op een kier
Af en toe bezweek de relatie ook onder de druk, maar Sonja’s moeder bood beiden veel steun, zo vertelde het koningspaar in de uitzending. “Ze was een wijze vrouw”, zei Sonja, die hoopt iets van haar moeders kracht in haar genen te hebben. Harald voelde zich in die tijd schuldig. Hij was zich bewust van zijn plichten als kroonprins, maar wilde toch zijn hart volgen ondanks het verzet in paleis en samenleving.
“Ik dacht dat tijd in ons voordeel zou zijn, maar ik wist niet hoeveel tijd we hadden”, aldus koning Harald, die ook in andere monarchieën zag dat de deur op een kier ging voor een burgerlijke partner. In Nederland bijvoorbeeld, waar prinses Margriet in 1967 trouwde met Pieter van Vollenhoven, en in Denemarken waar kroonprinses Margrethe niet met een prins huwde, maar met een Franse graaf.
Inmiddels zijn Harald en Sonja al 56 jaar samen, waarvan volgend jaar 48 jaar getrouwd en een kwart eeuw als koningspaar. “De monarchie heeft het overleefd”, concludeerde tv-zender NRK.
