De leden van GroenLinks en de PvdA willen afschaffing van de monarchie opgenomen zien in het gezamenlijke verkiezingsprogramma van hun partijen. Een wijzigingsvoorstel van die strekking is op het verkiezingscongres van de linkse combinatie met een kleine meerderheid (ruim 52 procent stemde voor) aangenomen.
Verdedigers van het voorstel noemden de monarchie en het principe van erfopvolging dat daarbij hoort “een verouderd systeem van ongelijkheid”. Zij wezen daarbij ook op de vele miljoenen euro’s die jaarlijks naar het koningshuis gaan. Dat geld kan beter gaan naar mensen die het harder nodig hebben, was een veelgehoord argument.
Anderen wezen op het naziverleden van de overleden prins Bernhard of op het koloniale verleden waaraan de Oranjes volgens een recent onderzoek een groot deel van hun vermogen te danken hebben. Ook het biertje dat koning Willem-Alexander tijdens de Olympische Spelen van 2014 in Sotsji dronk met de Russische leider Vladimir Poetin kwam langs.
President Rutte
Tegenstanders van het voorstel hamerden op het belang van de geschiedenis en de symbolische functie die het koningshuis vervult. Ook werd gewaarschuwd dat een republiek evenmin zaligmakend zou zijn. “Dan hadden we de afgelopen twaalf jaar president Rutte gehad”, zo klonk het.
De schrijvers van het verkiezingsprogramma hadden het amendement ontraden. Zij vonden de huidige voorstellen, waarin koning Willem-Alexander een zuiver ceremoniële krijgt en daarnaast belasting moet gaan betalen, ver genoeg gaan.
