LONDEN – Het is hoog tijd dat de Britse koninklijke familie het eigen archief openstelt voor onderzoek naar de eigen banden en contacten met vooraanstaande leden van het naziregime in Duitsland. Dat zeggen zowel historici als parlementsleden nadat boulevardkrant The Sun zaterdag een kort privéfilmpje van de Windsors uit 1933 of 1934 toonde waarin onder andere de jonge prinses Elizabeth de nazigroet zou brengen.
“De koninklijke familie kan de eigen geschiedenis niet voor eeuwig wegstoppen”, aldus Karina Urbach van het Instituut voor Historisch Onderzoek van de universiteit van Londen in The Guardian. “Dat is censuur. Censuur is geen democratische waarde. Ze moeten hun verleden onder ogen zien”, zei Urbach, die een boek heeft geschreven over de relatie tussen de nazi’s en leden van koninklijke families.
Urbach heeft het koninklijk archief in Windsor Castle van binnen gezien. “Een prachtige plek om te werken, maar niet als je onderzoek wilt doen naar de 20e eeuw. Je krijgt geen toegang tot enig politiek materiaal van na 1918.” Volgens haar is het ook mogelijk dat een deel van het archief uit de jaren dertig, toen wel meer adellijke families sympathie hadden voor de orde en discipline die het naziregime leek te brengen, is verdwenen. “De koninklijke familie wilde niet hebben dat hun correspondentie in de openbaarheid zou komen, dus is het vernietigd.”
Volstrekt ondemocratisch
Net als het Koninklijk Huisarchief van de Oranjes in Nederland zijn de Royal Archives een privé-archief, waarvan de inhoud niet openbaar hoeft te worden gemaakt. “Als het archief toegankelijk was, zouden onthullingen zoals van The Sun beter in hun juiste context kunnen worden geplaatst”, aldus historica Helen McCarthy van Queen Mary University in Londen. Haar collega Alex van Tunzelmann bestempelde het gebrek aan toegang als ‘volstrekt ondemocratisch’. “Het Britse publiek heeft er recht op de waarheid te kennen.”
Labour-parlementslid Paul Flynn, eerder warm voorstander van het openbaar maken van vertrouwelijke correspondentie van prins Charles aan leden van de regering, stelde ook dat de Windsors hun archief moeten openstellen. Dat zou inclusief het gedeelte over de jaren dertig zijn, toen onder meer de latere en kortstondige koning Edward VIII geen geheim maakte van zijn sympathie voor de nazi’s.
