Als koning Willem-Alexander zaterdag zijn excuses aanbiedt voor de Nederlandse rol in het slavernijverleden dan is dat uniek voor een monarch, maar ook iets wat past “binnen een trend”. Dat zegt historicus en auteur Arnout van Cruyningen, die meerdere boeken over het koningshuis heeft geschreven en is gespecialiseerd in de Europese monarchie.
Steeds meer Europese landen worden volgens Van Cruyningen aangesproken op het koloniale verleden. “Ook koninklijke families vervullen daarbij een duidelijke rol en spannen zich in om een bijdrage te leveren aan pogingen met aspecten van het verleden in het reine te komen.”
Toch bleven het tot dusver bij spijtbetuigingen en kwamen er geen echte excuses. “Met name de Britse koninklijke familie heeft vrij recent nog bij monde van de huidige koning Charles en prins William aangegeven wandaden in het koloniale verleden te betreuren, in duidelijke bewoordingen maar zonder expliciet ‘excuses’ aan te bieden”, zegt de historicus.
Historische stap
Ook de Belgische koning Filip heeft spijt betuigd voor de misstanden in Congo. “Een historische stap, mede gezien het feit dat zijn oom koning Boudewijn het koloniale verleden nog verdedigde en zelfs prees. Maar ‘excuses’ zijn dus niet gemaakt en de Belgische regering is daar vooralsnog ook niet toe genegen, omdat, zo betoogt men, excuses een persoonlijke verantwoordelijkheid zouden suggereren.”
Excuses van koning Willem-Alexander zouden volgens Van Cruyningen “uniek” zijn, maar wel wijst hij erop dat de vorst tijdens het staatsbezoek aan Indonesië in 2020 wel al excuses maakte voor “aspecten van het koloniale verleden”.
