In Nederland kun je beter geen bont dragen, in China is wit de kleur van rouw en in een moskee is een hoofddoek voor vrouwen een must. Royals moeten op het internationale podium behoorlijk schakelen om iedereen te vriend te houden. When in Rome, do like the Romans do! Josine Droogendijk van Modekoninginmaxima.nl legt uit hoe koninklijke dames een omgemakkelijk modemoment voorkomen.
Tekst: Josine Droogendijk. Dit verhaal verscheen eerder in Vorsten 13 van 2021 en is waar nodig aangepast voor online publicatie.
In veel landen is het gebruikelijk dat hooggeplaatste gasten worden ontvangen met traditionele geschenken: een verenmantel in Nieuw-Zeeland bijvoorbeeld, bloemenkransen in Nepal of een khata (ceremoniële sjaal) in Bhutan. Gasten kunnen er ook voor kiezen in hun kleding te verwijzen naar veel gedragen nationale kledingstukken. In Nederland zijn de kledinggebruiken naar internationale maatstaven vrij standaard. De koning zie je zelden zonder das en de koningin draagt bij formele momenten steevast een hoed. Gasten kunnen zich daar vrij eenvoudig naar schikken; van een nationale dracht die zich leent voor een modieuze geste is geen sprake. Willem-Alexander zou vreemd opkijken als de koning van Zweden op klompen of in Staphorster klederdracht zou verschijnen.
Máxima knipoogt naar de sari
Neem nou India, dat is een heel ander verhaal. De sari is de grote trots van het land en er zijn maar weinig toeristen die zonder vertrekken. Wanneer het Nederlandse Hof in 2019 groen licht krijgt voor een staatsbezoek, weet Máxima dan ook wat haar te doen staat: de sari’s zoeken die zij tijdens een eerder staatsbezoek (2007) eeft aangeschaft. Ze geeft de sari’s aan Jan Taminiau, die ze omtovert tot westerse avondjurken met een duidelijke knipoog naar de sari. Het diplomatieke gebaar levert Máxima veel complimenten op, zowel in Nederland als in India.
Diana en Catherine in Pakistan
Een land waar je qua diplomatiek kleedgedrag ook vrij eenvoudig punten kunt scoren, is Pakistan. Wanneer prinse Diana in 1996 op bezoek komt, wordt haar garderobe met lange tunieken en broeken (de zogeheten shalwar kameez), sjaals en kleurrijk borduurwerk zelfs omschreven als een ‘masterclass mode’. De lat ligt dus hoog als William en Catherine in oktober 2019 een vijfdaags bezoek aan hetzelfde land brengen. Het paar laat zich daar niet door van de wijs brengen. Met veel enthousiasme tovert de hertogin de ene na de andere shalwar kameez tevoorschijn en de prins draagt bij het officiële diner een knielange jas en pantalon, een zogeheten sherwani. Als klap op de vuurpijl is de geste van de prins uitgevoerd in de nationale kleur van Pakistan: donkergroen. Over een masterclass mode gesproken!
Goede research is onmisbaar
Maar wat nou juist niet te dragen? Tijdens bezoeken aan Indonesië laat Máxima dan ook de zogeheten Borneo-juwelen thuis. De set van geelgoud en diamant kreeg koningin Wilhelmina bij haar inhuldiging cadeau van een Indische sultan. Zij lijken wellicht toepasselijk om in Indonesië te dragen, maar de juwelen roepen ook herinneringen op aan een koloniaal verleden. De keuze van kleding en accessoires tijdens een buitenlands bezoek vraagt dus om maatwerk, maar daar krijgen de royals alle hulp bij. Ruim voor een staatsbezoek van start gaat, reist een deel van de hofhouding naar het betreffende land voor een verkenning. Zaken als weersomstandigheden, kledinggebruiken en symboliek worden allemaal keurig genoteerd. Volgens Rick Evers, auteur van Máxima. Meer dan Majesteit, wordt er soms zelfs iemand met Máxima’s lengte geregeld om te checken of de auto hoog genoeg is om elegant te kunnen uit- en instappen met een hoed op. Je moet er maar aan denken. Bij de voorbereidingen wordt ook geïnventariseerd welke geschenken zullen worden aangeboden. In 1964 bijvoorbeeld krijgt Juliana tijdens het staatsbezoek aan Mexico een grote verenhoed cadeau. Dan is het natuurlijk niet zo handig als je al een hoed draagt en ‘nee’ zeggen is evenmin de bedoeling. Juliana draagt bij de overhandiging dus bewust niets op haar hoofd.
Máxima en Beatrix bezoeken de moskee
Ondanks de gedegen voorbereidingen gaat het heus nog weleens mis. Zoals in 2009, wanneer Máxima keurig een zwarte hoofddoek bij zich heeft voor een bezoek in Abu Dhabi aan de Sheikh Zayed bin Sulta Al-Nahayan moskee. Tijdens de wandeling van de auto naar de ingang slaat ze hem alvast om, maar bij het betreden van het gebouw heeft de gastheer een vervelende boodschap voor haar. De hoofddoek voldoet niet, ze moet ‘fully covered’ zijn. Oftewel: volledig bedekt. Als Máxima ergens een hekel aan heeft, is het een kledingwissel voor het oog van de camera, maar nu moet ze er toch echt aan geloven. Terwijl de camera’s flitsen, worstelt ze zich in een abaya, een wijd gewaad van nek tot teen. Dit had nooit mogen gebeuren en dat valt toch echt te wijten aan een onvolledige voorbereiding. Een paar jaar later, in 2012, wordt de moskee opnieuw bezocht. Dit keer heeft de prinses bij aankomst al de juiste kleding aan. Koningin Beatrix ook, maar zij heeft besloten om een persoonlijke touch toe te voegen. Dat resulteert in een wonderlijke combinatie van hoed én hoofddoek. De vergelijking met fee Mooiweertje uit de Disney-tekenflm Doornroosje wordt al snel gemaakt, maar de bijzondere keuze van de vorstin klopt natuurlijk wel. Een diplomatiek gebaar werkt alleen als je daarbij niet over je eigen grenzen gaat.
In de moskee in 2009 
In de moskee in 2021
Wie door de jaren heen is uitgegroeid tot dé koningin van diplomatieke kledingkeuzes is uiteraard de Queen. Wie de boeken van haar kleedster Angela Kelly leest, komt de mooiste voorbeelden tegen. Toch gaan de voorbereidingen niet altijd van een leien dakje en dat verzwijgt Kelly evenmin. In duidelijke bewoordingen schrijft ze in The other side of the coin over een voorval in Vaticaanstad in 2000. Ruim voor aanvang van het bezoek krijgt Kelly te horen wat de koningin gaat dragen (al is zij op dat moment nog niet degene die de garderobe bepaalt). Tot haar grote verbazing staat er een knalroze mantel op de planning – voor de pauselijke audiëntie. Als hoofd van de Anglicaanse Kerk zou koningin Elizabeth dat prima kunnen dragen, zo is de mening van het Britse Hof. Kelly’s oren klapperen bij het horen van het plan, want de kledingregels van het Vaticaan zijn klip en klaar: een protestants staatshoofd draagt tijdens een pauselijke audiëntie zwart.
Lees ook: Viva Máxima!
Maar Angela’s bedenkingen krijgen geen gehoor. De roze mantel moet in de koffer, punt uit. Bang voor een blunder van jewelste neemt Kelly contact op met de privésecretaris van de koningin, maar ook hij is niet te vermurwen. Wat nu? De kleedster besluit om dan maar in het diepste geheim een zwarte jurk in een van de koffers te stoppen, voor het geval dat. Eenmaal in Rome blijkt Kelly’s gelijk. Het Vaticaan geeft voor aanvang van de audiëntie aan dat donkere kleding zeer gewenst is. Met paniek in zijn ogen komt de privésecretaris Kelly’s hotelkamer binnenstormen om het te vertellen. Heel even laat de kleedster hem zweten, maar dan gaat de koffer open en komt het geheime project van Kelly tevoorschijn. Eind goed, al goed, al proef je de frustratiein elk woord dat ze heeft neergepend. Want wat blijkt? Na afloop van het bezoek zou er buiten de Sixtijnse Kapel een foto gemaakt worden
van de Queen en haar staf. Een zwarte outft vond de privésecretaris te somber, het moest er uitzien als een gezellig dagje uit. Prioriteiten stellen kan blijkbaar erg moeilijk zijn, ook aan het Hof.
Wat is het nou, diadeem of tiara?
