Koning Willem-Alexander heeft tijdens zijn kersttoespraak een gedicht van Marieke Lucas Rijneveld aangehaald om zijn roep om saamhorigheid te onderschrijven. De oproep om naar elkaar te luisteren deed de koning nadat hij het belang had benadrukt van de erkenning “van het leed dat mensen is aangedaan in de koloniale tijd”, waarmee hij aanhaakte bij de eerdere excuses voor het slavernijverleden. Ook gaf de koning in zijn toespraak aan te begrijpen dat mensen zorgen hebben vanwege onder meer de woningnood en klimaatverandering.
“Marieke Lucas Rijneveld schreef een eigen gedicht toen hij na ontstane ophef afzag van de vertaling van The Hill We Climb”, sprak de koning. Daarmee doelde Willem-Alexander op de ophef die ontstond toen bekend werd dat Rijneveld was aangewezen als vertaler van het inauguratiegedicht The Hill We Climb en de poëziebundel van de Amerikaanse, zwarte vrouw Amanda Gorman. Op sociale media vroegen mensen zich af waarom was gekozen voor een wit persoon. Daarop besloot Rijneveld van de opdracht af te zien.
Het gedicht dat Rijneveld hierop schreef heet Alles bewoonbaar. “Een combinatie van inlevingsvermogen, hoop en geloof in onze toekomst samen”, vatte de koning samen. Hij las de laatste regels van het gedicht voor: “Jij wil juist verbroedering, je wil één vuist, en wellicht is je hand nu nog niet krachtig genoeg, of moet je eerst die van de ander vastpakken om te verzoenen, moet je daadwerkelijk de hoop voelen dat je iets doet wat de wereld zal verbeteren, al moet je dit niet vergeten: kom na het knielen weer overeind en recht samen de rug.”
Gezamenlijke toekomst
Premier Mark Rutte bood deze maand namens de regering excuses aan voor het slavernijverleden. Daarbij zei hij dat de koning er op 1 juli bij zal zijn als in Amsterdam het einde van de slavernij in 1873 wordt herdacht. “Voor wat er toen aan onmenselijks is aangericht in de levens van mannen, vrouwen en kinderen, draagt nu niemand de schuld”, zei de koning zondag. “Maar door ons gezamenlijke verleden eerlijk onder ogen te zien en de misdaad tegen de menselijkheid die de slavernij was te erkennen, leggen we wél een fundament onder een gezamenlijke toekomst.”
Ook gaf de koning in zijn toespraak aan te begrijpen dan mensen onzekerheid, boosheid en stress voelen door bijvoorbeeld de woningnood, de gestegen kosten van levensonderhoud en klimaatverandering. “Maar we moeten niet blijven steken in het zoeken naar zondebokken en in cynische kritiek of onverschilligheid”, sprak Willem-Alexander. “Mijn oproep aan ieder van u en ieder van jullie is: haak aan, luister mee, denk mee, doe mee!”
