Premier Mark Rutte heeft een “fout” gemaakt door verkeerd in te schatten of het verstandig was voor de koning en zijn gezin om de herfstvakantie in Griekenland door te brengen. Ook had hij dat besluit later in de week opnieuw moeten wegen, toen de besmettingen opliepen en het kabinet ingrijpende maatregelen aankondigde. Dat zegt Rutte zelf voorafgaand aan corona-overleg met ministers en deskundigen op het Catshuis.
Tegenover de Tweede Kamer trok Rutte ook al het boetekleed aan. Hij spreekt over een te laat besef dat de vakantie van de koning “niet langer te rijmen was met de oplopende besmettingen”.
“Dat was fout”, zegt Rutte. “Verschrikkelijk vervelend. En ernstig ook, omdat het laatste dat je wilt is dat er onduidelijkheid in Nederland is over het belang om regels na te leven.”
Openbaar belang
Privéreizen van de koning vallen onder de ‘persoonlijke levenssfeer’, mits er genoeg rekening wordt gehouden met het “openbaar belang”. Als daarover twijfel ontstaat, is het aan de premier om dit aan te kaarten bij de koning, legt Rutte uit. Hij neemt daar dan ook zijn verantwoordelijkheid voor. “Dat is de eenheid van de kroon”, aldus de premier. De minister-president is verantwoordelijk voor het functioneren van de koning. Dat betekent ook dat hij niets kwijt wil over wanneer hij de reis met de koning heeft besproken. “Staatsrechtelijk kan ik daar niets over zeggen”, aldus de premier.
Voor de hand ligt dat de vakantie ter sprake is gekomen in het gesprek dat Rutte elke maandag met koning Willem-Alexander voert. De premier geeft ook aan dat hij het besluit “later in de week” had moeten herzien, omdat de besmettingen bleven oplopen en het kabinet strenge maatregelen aankondigde.
Persconferentie
Vicepremier Hugo de Jonge werd over de vakantie van de koning bevraagd, tijdens de wekelijkse persconferentie die hij vrijdag van Rutte overnam. De Jonge wist daar niets van, zei hij vrijdag. Dat klopt, zegt Rutte: “Het is ook niet gebruikelijk” om dat met de vicepremier te bespreken.
Tijdens de voorbereiding van de persconferentie, wat samen met de Rijksvoorlichtingsdienst gebeurt, is de kwestie wel “kort aan de orde geweest naar aanleiding van een tweet. Deze tweet leidde tot navraag en nader beraad”, maar “als hij die persconferentie ingaat, is het op dat moment onduidelijk of die reis wel of niet doorgaat”, zegt Rutte over zijn vicepremier.
Onrust
Of de Rijksvoorlichtingsdienst De Jonge niet aan een antwoord had kunnen helpen, wil Rutte ook niet kwijt. De RVD valt net zo goed onder de eenheid van de kroon, aldus Rutte. Wel geeft hij toe dat hij pas achteraf – nadat er onrust was ontstaan over de vakantie – inzag dat de reis wel degelijk het ‘openbaar belang’ raakte.
