Farah Pahlavi, de weduwe van de laatste sjah van Iran, kan dit jaar vanwege de coronacrisis en de daarmee gepaard gaande reisbeperkingen het graf van haar man niet bezoeken. Dat heeft ze zelf via een gesproken boodschap via sociale media laten weten. Maandag is het precies veertig jaar geleden dat Mohammed Reza Pahlavi (60) in Caïro in ballingschap aan kanker overleed.
Shabanou (keizerin) Farah bezoekt op de sterfdag traditioneel het mausoleum in de Rifai-moskee in de Egyptische hoofdstad. Maar “de ziekte die wereldwijd heerst en het leven van zoveel van onze landgenoten heeft geëist, maakt het onmogelijk om te bidden bij het graf”, aldus Farah in haar eerbetoon aan de sjah, dat ze goot in de vorm van een open brief.
Daarin praatte ze hem als het ware bij over de huidige situatie in Iran, waar willekeur en corruptie heersen. “Uw Iran, een van de rijkste landen van de wereld, is nu een land waar de meerderheid in armoede leeft”, stelde Farah (81). Ze trok een vergelijking met de regeertijd van de sjah (1941-1979) en de vooruitgang die onder zijn bewind is geboekt.
Obstakels
“Het is maar goed dat u niet ziet wat veertig jaar van religieus regime hebben gebracht: werkloosheid, armoede en hongersnood. De Iraanse arbeider die ooit trots en welvarend was, werkt nu van zonsopgang tot zonsondergang en dan nog kan hij zijn gezin niet te eten geven”, aldus de boodschap van Farah, die in december 1959 met de sjah huwde. Het was zijn derde huwelijk.
In haar schrijven herinnert ze eraan dat Iraniërs vroeger in veel landen in de wereld welkom waren, maar dat ze nu grote obstakels moeten overwinnen om ergens ter wereld te worden toegelaten. “De failliete economie en de lage waarde van de nationale munt hebben er voor gezorgd dat havens aan de Perzische Golf en in de Kaspische zee nu aan deze of gene zijn overgedragen, voor lange tijd, als een uitverkoop van het Iraanse grondgebied.”
Baksteen
De met harde hand regerende sjah, een bondgenoot van vele westerse landen, moest in januari 1979 onder druk van een volksopstand Iran verlaten. Bevriende staatshoofden lieten hem toen als een baksteen vallen, en hij kon na enkele omzwervingen uiteindelijk alleen in Egypte terecht. Mohammed Reza was toen al enkele jaren ernstig ziek, maar dat had hij altijd verborgen gehouden. Zijn weduwe Farah woont afwisselend in Frankrijk en de Verenigde Staten. Haar oudste zoon Reza strijdt nog altijd voor een democratisch regering in Iran.
