BOEKAREST – De kandidaten voor het Roemeense presidentschap hebben zaterdag unaniem eer betoond aan koning Mihai. ”De koning is een held”, aldus de liberale kandidaat Klaus Johanis tegenover het dagblad Adevarul. Premier Victor Ponta, die in november namens de sociaaldemocraten aan de presidentsverkiezingen meedoet, prees op zijn Facebook-pagina de ”moed en vastberadenheid” van de nu 92-jarige koning.
Aanleiding voor het eerbetoon is de 70e verjaardag zaterdag van de ‘staatsgreep’ die koning Mihai op 23 augustus 1944 pleegde. Hij schoof de met nazi-Duitsland samenwerkende maarschalk Ion Antonescu aan de kant, brak met Duitsland en bracht Roemenië in het kamp van de geallieerden. ”Een belangrijke en beslissende daad van een jongeman van 23 jaar”, aldus premier Ponta. ”Het was onze bijdrage aan het verkorten van een vernietigende oorlog die tientallen miljoenen mensen het leven kostte!”
Mihai – in het Westen ook Michael genoemd – was in 1940 op 19-jarige leeftijd zijn vader Carol opgevolgd. Veel had hij niet te zeggen tijdens het bewind van Antonescu, die sinds 1940 premier was. De staatsgreep was gedurfd omdat Roemenië niet veel steun kon verwachten van de geallieerden. Zeker de Sovjet-Unie was niet blij was met de ommezwaai. Stalin wilde Roemenië destijds liever als oorlogsbuit dan als medestander. De Russen vielen het land dan ook binnen, installeerden er een communistisch bewind en in 1947 werd Mihai het land uitgezet.
Het aandeel van de koning in de machtswisseling is tijdens het communistische bewind altijd verdonkeremaand, al was 23 augustus tot de val van het communisme in 1989 wel een nationale feestdag. Senaatsvoorzitter en presidentskandidaat Călin Popescu Tăriceanu ziet het optreden van de koning ‘als mijlpaal in onze geschiedenis’. Mihai streed voor vrijheid en democratie, verzette zich tegen het communisme en is ook ‘vandaag nog een moreel kompas en een verbindende persoonlijkheid voor het Roemeense volk’.
